تحلیل خشکسالی کشاورزی استان آذربایجان‌شرقی با تاکید بر سنجش از دور و شاخص وضعیت پوشش گیاهی

خشکسالی یکی از بلایای طبیعی است که به دلیل تاثیر قابل ملاحظه‌ای که بر روی بخش کشاورزی و اقتصاد دارد، زندگی انسان‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. با استفاده از دانش سنجش از دور می‌توان خشکسالی را از طریق اثراتی که بر روی گیاهان دارد، مطالعه و به نتایج دقیق‌تر و موثر­­تری برای مدل‌سازی خشکسالی دست یافت. در این پژوهش کارایی شاخص وضعیت پوشش گیاهی در تحلیل خشکسالی کشاورزی از طریق سنجش از دور مورد ارزیابی قرار گرفت. محدوده مورد مطالعه استان آذربایجان‌شرقی است. داده‌های به‌کار رفته، تصاویر سنجنده MODIS ماهواره Terra بین سال‌های 2000 تا 2011 و داده‌های بارش از ایستگاه‌های سینوپتیک و کلیماتولوژی استان می‌باشند. برای بدست آوردن مقدار VCI از مقادیر نرمالیزه شده NDVI استفاده گردید. شاخص NDVI از اطلاعات باندهای 13 و 16 بدست آمد. بر اساس مقادیر شاخص VCI سال‌های 2001، 2008، 2000 و 2009 به ترتیب بیش‌ترین و سال‌های 2010 و 2003 کم‌ترین وسعت خشکسالی را دارا بوده‌اند. جهت ارزیابی موفقیت، شاخص SPI برای سال‌های 2001، 2008، 2010 و 2003 ، در 9 ایستگاه محاسبه و با مقادیر برداشت شده از روی نقشه‌های حاصل از VCI در ایستگاه‌ها مقایسه گردید. بر اساس شاخص SPI نیز، سال‌های 2001 و 2008 با بیش‌ترین و سال‌های 2003 و 2010 با کم‌ترین خشکسالی مواجه شده‌اند. نتایج این پژوهش نشان دهنده این است که جهت برآورد خشکسالی کشاورزی از طریق سنجش‌از‌دور، شاخص VCI روش بسیار مناسبی بوده و در مناطقی که ایستگاه‌های هواشناسی بصورت پراکنده بوده (و یا اصلا وجود ندارد)  می‌توان از این مدل برای برآورد خشکسالی استفاده کرد. زیرا تعداد نقاط نمونه‌برداری در تصاویر ماهواره‌ای بسیار بیشتر از تعداد ایستگاه‌های هواشناسی می‌باشد.